Peranan Muzik Memupuk Minda Kanak-kanak
MUZIK sentiasa menjadi sebahagian penting dalam sistem pembelajaran
kanak-kanak. Misalnya, seorang ibu akan mendendangkan irama lagu semasa mendodoikan anaknya untuk tidur, menyanyikan nada irama
kanak-kanak apabila menyampaikan cerita fiksyen atau sejarah, serta aktiviti nyanyi-bersama yang dipelajari
kanak-kanak semasa di rumah atau di prasekolah. Semua rangsangan stimulasi ini memberikan perkembangan yang sihat kepada bayi dan
kanak-kanak.
Kajian terbaru membuktikan bahawa muzik boleh memantapkan perkembangan bahasa, hubungan bunyi-perkataan, keupayaan matematik
kanak-kanak dan sesetengahnya meningkatkan keupayaan intelektual
kanak-kanak.
Pada
trimester ketiga pembesaran janin, otak sedang membuat persediaan untuk
operasi lengkap. Oleh itu, ia mudah menerima sebarang bentuk informasi.
Ketika itu, telinga fetus telah terbentuk sepenuhnya dan perlahan-lahan
mula mengenali suara ibu dan bunyi sekeliling.
Pada peringkat
ini, Stimulasi Prenatal adalah digalakkan kerana kaedah ini melibatkan
pelbagai rangsangan seperti bunyi, gerakan, tekanan dan getaran unuk
berkomunikasi dengan bayi anda sebelum bayi dilahirkan.
Pada
peringkat ini, bayi mula belajar mengenali dan bertindak-balas kepada
rangsangan berbeza yang membantu dalam perkembangan fizikal, mental dan
deria mereka. Latihan ini membantu mengukuhkan ikatan hubungan ibu dan
bayi, serta membantu dalam perkembangan emosi dan potensi intelektual
bayi.
Dalam tempoh sebelum dan selepas bayi dilahirkan, muzik
klasik telah diyakini dapat memberi pengaruh yang kuat terhadap
kepintaran
kanak-kanak.
Tetapi kajian menunjukkan bahawa walaupun kebanyakan degupan jantung
bayi bertindak balas terhadap muzik klasik, tiada kajian yang dapat
membuktikan bahawa bayi hanya menggemari muzik klasik.
Kepelbagaian muzik
Kebanyakan pakar
kanak-kanak akan bersetuju bahawa kesesuaian muzik untuk bayi dan
kanak-kanak adalah tidak terhad, asalkan muzik tersebut tidak terlalu kuat atau menyakiti telinga bayi.
Kepelbagaian
jenis muzik berguna untuk masa depan bayi anda kerana ia memupuk
kemahiran menulis, membaca dan perbahasan, kata Dr. Lihanna Borhan,
pensyarah Perkembangan Kanak-kanak di Universiti Malaya.
Baru-baru
ini, ibu bapa di Malaysia telah dibanci tentang dua soalan berhubung
muzik dalam perkembangan awal anak mereka melalui Tinjauan Pendapat Ibu
Bapa Bijak yang dikendalikan oleh Mead Johnson Nutritionals.
Salah
satu soalan yang dikemukakan mengkehendaki ibu bapa memberikan pendapat
mereka sama ada muzik membantu anak mereka belajar dengan lebih baik.
91
peratus ibu bapa yang dibanci bersetuju dengan persoalan tersebut dan
memberikan kesimpulan bahawa lebih ramai ibu bapa kini yang terdedah
kepada sumber-sumber yang membantu dalam perkembangan awal anak-anak
mereka termasuk muzik.
Satu lagi soalan yang dikemukakan adalah
pilihan ibu bapa terhadap muzik klasikal atau muzik pop untuk anak
mereka. Ia memberikan tindak balas bercampur kerana 57 peratus memilih
muzik klasik manakala 43 peratus memilih muzik pop.
Walaupun
majoriti ibu bapa menjawab ya, terdapat golongan ibu bapa yang
berpendapat bahawa muzik pop juga bersesuaian. Ini mungkin boleh
dikaitkan dengan bagaimana cara ibubapa pada masa ini menggunakan muzik
sebagai alat pembelajaran.
Apabila bayi anda mula membesar, dia
mula bergoyang, bergerak dan menari mengikut irama muzik. Semua bayi
mempunyai naluri deria irama dan menggemari muzik. Ingat lagi irama
kanak-kanak yang anda pelajari di zaman
kanak-kanak? Jika anda suka menyanyi Twinkle Twinkle Little Star, begitu juga dengan bayi anda.
Perasaan
Ibu
bapa juga boleh mengetahui perasaan bayi anda dengan mengaitkan muzik
atau bunyi yang menghasilkan reaksi tertentu. Misalnya, apabila bayi
atau anak anda tidak gembira, ibu biasanya akan mendakap anak mereka,
mendendang atau mendodoikan anak dengan irama muzik.
Tidak
kisahlah jika anda boleh menyanyi dengan sedap atau tidak, nada yang
tenang atau melodi yang mendamaikan di sebalik suara ibu membantu
menenangkan emosi bayi. Ringkasnya, bunyi yang tenang mempunyai kesan
menenangkan terhadap bayi.
Lagu pop atau rancak boleh meningkatkan semangat
kanak-kanak,
menjadikan mereka gembira dan bertenaga, apabila mereka menari mengikut
irama muzik. Sebaliknya, muzik klasikal membantu mengekalkan perhatian
dan tumpuan
kanak-kanak, menjadikan mereka tenang dan patuh.
Dalam usia enam tahun pertama mereka,
kanak-kanak
boleh berlagu mengikut irama apabila mereka cuba membezakan deria dan
bunyi dari irama muzik serta memperoleh penyampaian visual bunyi
tersebut.
Proses mendapatkan maksud dari bunyi merupakan kunci utama untuk permulaan
kanak-kanak dalam perkembangan bahasa.
Semasa
usia bertatih, anak boleh menentukan penekanan terhadap bunyi seperti
Tidak dan Berhenti, diikuti oleh bunyi geram, nada tinggi atau lain-lain
konotasi agresif.
Ini juga boleh digunakan untuk perkataan
positif seperti, Baik, Bagus atau Hebat. Kanak-kanak berupaya untuk
mentafsirkan maksud melalui nada perkataan; umumnya jika apa-apa
perkataan yang diucapkan tidak mempunyai ritma yang betul, tidak ada
seorangpun yang boleh memahaminya.
Otak kiri
Pada
bahagian kiri otak, terdapat Kawasan Broca yang juga dikenali sebagai
Memori Tugasan Verbal. Bahagian otak ini mengendalikan semua simpanan
dan pemprosesan informasi verbal, serta peranan penting pemprosesan
bahasa. Semasa usia awal perkembangan
kanak-kanak, mendengar adalah lebih baik dari membaca, sering dianggap sebagai bentuk pembelajaran yang efektif.
Memandangkan
bahasa ucapan biasanya sementara, apa-apa bunyi yang tertinggal di
belakang disalurkan dengan cepat dan disimpan dalam otak untuk rujukan
dan perkaitan di masa depan. Oleh itu, pemahaman mendengar mengesyorkan
bahawa lebih banyak pemprosesan semantik dalam Kawasan Broca.
Misalnya,
dalam bahasa Mandarin, setiap suku kata dan nada adalah penting dalam
membezakan di antara satu perkataan dengan perkataan yang lain; jika
diucapkan mengikut tahap nada yang berbeza, perkataan mi mungkin
bermaksud untuk mengecilkan mata, nasi atau kebingungan.
Muzik juga memiliki keupayaan memulih ke atas
kanak-kanak. Mengikut hasil kajian yang dijalankan oleh Stanford University telah mendedahkan bahawa muzik meningkatkan pembacaan untuk
kanak-kanak dileksia.
Seperti
yang dinyatakan dari awal, pengalaman muzikal boleh meningkatkan
keupayaan otak untuk mengenalpasti dengan cepat perubahan bunyi dan
nada.
John Gabrielli, bekas Profesor Psikologi Stanford
menekankannya dengan berkata: apa yang ditunjukkan oleh kajian ini, yang
penting, terdapat aspek tertentu bahasa... Yang berubah dalam minda dan
otak manusia dengan latihan muzikal.
Kajian dijalankan turut
mencadangkan bahawa memainkan alat muzik mempunyai faedah kognitif,
walaupun tahap ukurannya belum ditentukan.
Di dalam artikel
adakah muzik menjadikan kita lebih pintar? (Does music make us smarter?)
oleh BabyClassroom.com mengaitkan muzik dengan perkembangan awal otak.
Mereka memetik kajian oleh Dr. Frances Rauscher dan Dr. Gordon Shaw yang menunjukkan bahawa
kanak-kanak
prasekolah yang mengambil pelajaran muzik menampilkan keupayaan
pemikiran spatial dan temporal (yang merupakan asas penting untuk
matematik dan sains) dan prestasi yang lebih baik dalam menjalankan
tugas dibandingkan rakan mereka yang tidak mengambil pelajaran muzik,
termasuk mereka yang mengambil pelajaran komputer dalam tempoh yang
sama.
Selain daripada itu, muzik juga telah dikaitkan dengan
peningkatan celik huruf. Malah, muzik sememangnya menjadi komponen
penting dalam perkembangan bahasa kerana ia merupakan cara yang baik
untuk melibatkan
kanak-kanak
dalam menerokai bunyi dan perkataan, manakala irama pula alat yang
berguna untuk meningkatkan memori. Contoh terbaik adalah lagu huruf.
Sesetengah orang dewasa masih menyanyikan ABCDE hingga Z untuk membaca
huruf.
Dengan pendedahan muzik dan latihan muzikal, anak anda
berupaya untuk memahami maklumat baru dengan lebih baik dan cepat,
kerana muzik meningkatkan keupayaan mental.
Satu lagi faktor
positif muzik adalah ia merangsang keyakinan dan harga diri anak anda.
Ya, muzik boleh memberikan faktor penting untuk perkembangan dan
pembesaran
kanak-kanak.
Bagaimanapun, ibu bapa dinasihatkan tidak menggunakan pelajaran muzik
yang boleh memberi tekanan kepada anak-anak sehingga melampaui keupayaan
mereka kerana ini boleh memberikan akibat negatif.
Keseronokan
adalah kunci kepada apa jua proses pembelajaran dan ibubapa perlu
sentiasa bersama anak dan berinteraksi dengan mereka untuk memperoleh
sepenuhnya kreativiti anak mereka, meningkatkan kemahiran motor atau
mengatasi halangan kognitis anak mereka.
Menyanyi, bermain dan menarilah bersama anak anda, kerana tiada pembelajaran yang lengkap tanpa ibu bapa.
Nak belajar tapi tak tahu dimana? 
Ukulele & Gitar 
